Şefaat ya Resulallah! Vaktiyle köyün birinde fahri imam olarak gelen bir hocanın, "hoca kabağı çok severmiş ve kabak cennet nimetiymiş" şeklindeki haberi yayılır. Hocaya bir Ramazan boyu her aile iftar ve sahur yemeği olarak kabak yemeği ve kabak tatlısı ikram eder. Kabak dolması, kabak çiçeği, yoğurtlu kabak kızartması, kabak reçeli, bal kabağı tatlısı, hep aynı menüden gına getiren Hocanın damağı kabak tadı verir ve işte böyle bir serzenişte bulunur. Ne de olsa nefis her tende nefistir. Makalemizin başlığı da bu hadiseden esinlenmiştir.

Kabak deyip geçmeyelim. Kabağın hikayesi çoktur. Nasreddin Hoca merhum “ayn” harfinin en iyi mahrecini davet kelimesinden çıkarmış, tecvit kaidesinden iklabı en güzel kabak kelimesinde uygulamıştır. Hatta bir gün ceviz ağacının dibinde istirahat ederken yalın aklıyla kabağın ceviz ağacında cevizin de kabak tefeğinde olması gerekir diye düşünürken tepesine kabuğu soyulmuş bir ceviz düşünce başı yaralanmış ve tövbe istiğfar ederek Allah’tan affını dilemiştir. Eğer tepeme inen bu ceviz kabak olsaydı şuracıkta ölürdüm diyerek Allah’ın hikmetinden sual olunmayacağını tekrar etmiştir.

Bakara Suresi 61. ayette anlatıldığı üzere eski Mısır’da yaşayan, Amalika tarafından nadir element dolu toprakları işgal edilen İsrailoğulları ekonomik ambargoya, açlığa, susuzluğa ve çölde ölüme mahkûm edilmişti. Firavun ve ordusuna karşı savaşmayı göze almadıkları için bedava bıldırcın eti ve kudret helvasına alışmışlardı. Hatta bundan da usandıklarını belirterek kendilerine cihat etmeyi emreden Allah’ın elçisine utanmadan;” Ey Musa! Bizim için Rabbine dua et de bize toprak mahsullerinden, sebze cinsinden, kabak türünden, sarımsaktan ve soğandan bitirsin/yiyelim” demişlerdi. Allah yolunda savaşıp hayrı tercih etmek yerine savaştan kaçmayı ve bahaneler uydurmayı yeğledikleri için kendi yurtlarında ikinci insan hatta köle muamelesi görmeyi hak ettiler ve Allah’ın gazabına uğradılar. Hadlerini aşarak Allah’ın ayetlerini inkâr ettiler ve haksız yere peygamberlerini öldürdüler.

Bu ayetin lafzı hususi amma hükmü umumidir. Muhammed ümmeti olduğunu iddia edenler için de geçerlidir. Kerbela’da evlad-ı rasulün şehit edildiği topraklar aldığı ahlar ile kana doymuyor. Günümüzde de aynı neslin uzantısı olan Siyonist İsrail, tarihte yaşadıkları bu aşağılık duygularını tatmin için Filistin ve Gazze özelinde bütün bir bölge halkından intikam almaktadır. Asırlar sonra kabak ve misket bombaları Müslümanlar üzerinde patlamıştır. Sabahlara kadar Mezdeke eşliğinde dans edip “ye kabağı at göbeği” naralarıyla serden geçenler çölün ortasında perişan olmuştur. İslam’ın son kalesi Osmanlı Devleti’nin ayağına dolaşanlar kabak tefeğine dolaşarak yollara düştüler, Akdeniz’in dalgaları ile boğuştular. Gerçekler kabak çiçeği gibi ortadadır. Şerif Hüseyin Topkapı’da süs kabağı olarak mı asılmıştır? Fahreddin Paşa Medine’yi ve kutsal emanetleri sadece İngiliz ordusuna karşı mı müdafaa etmiştir? Arap bas hareketinin amacı nedir? Osmanlı Devleti’ne asi gelen Kavalalı Mehmet Ali Paşa yalnız mı hareket etmiştir? Sorosçulara sormak gerekir: Osman Kavala davasının gayesi nedir?

Kur’an Dilinde “kuse ve yaktin” kabak demektir. Saffat Suresinde işlenen ve Hz. İsa’dan yedi asır önce Kuzey Irak merkezli Ninova / Musul -Kerkük civarında yaşanan hatıraya göre;  nüfusu 100 bin kişilik bir şehirde yaşadığı halde  sadece 3 kişinin iman etmesi ile ümitsizliğe kapılan, tebliğini başka bir topluma sunmak için gizlice Yafa limanından Tarsus’a açılan, bir yolcu gemisine binerek görev yerini izinsiz terk eden, kavmini yalnız ve  rehbersiz bırakan, yolculuk esnasında çıkan tayfun ve boran sonucu çekilen kurada  uğursuzluk ithamı ile ceza olarak denize atılan, akabinde  büyük bir balık tarafından yutulan, fakat balığın karnında  hatasını anlayan, Allah’ın şanını yücelterek zikir- tövbe ve istiğfar edince duası kabul edilen Yunus (as),  balığın karnından çıkınca ıssız bir sahildeki kabak ağacının gölgesinde güneşe ve sineğe karşı korunmuştur. Rabbini affına rahmetine ve mağfiretine sığınan Yunus (as) karanlıklardan kurtulmuştur.

Kabak; sarı çiçek açan, sürüngen gövdeli, yemeği- tatlısı ve reçeli yapılan güzel bir bitkidir. Günlük hayatta sarf edilen “Kabak gibi” teşbihi altında bilgisiz, görgüsüz, kaba, saba, ham, şalak ve kel insanların mecazi sıfatları vardır. Sevdası aklını başından almış bu yüzden giyim ve kuşamda pervasızca hareket edip göbeğinin çukuruna kadar yarı çıplak gezen cahil kızlar, kızan olmuş kadınlar için “Kabak çiçeği misali” açılıp saçılmayı ve kınamayı ifade bir benzetmedir. Bu hususta “Haspaya da yakışıyor canım!” deyip bunları alkışlayanlar ile “ele sabah sohbeti verip kıçına ayran kabağı asanlar” da masum değildir. Nitekim Reşat Nuri Güntekin, toplumun genel ahlakını bozmak üzere yemin etmiş böylesi profili gizli kripto dişi Nisa taifesi ve bunların arkasında saklı milletin başına bela varlıklar için “kendi yarın cehennem olur gider, kabak bizim başımızda patlar” demiştir.

Henüz olmamış kavun ve karpuzlar, ham kelek ve şalak bostanlar için kabak denir. Esrar içenlerin kullandığı bir nargile ismi olan kabak, aynı zamanda müzikte bir keman çeşidi iken trafikte dişleri aşınarak yüzeyi düzleşmiş değişmesi gereken eskimiş araba ve uçak lastiği olarak bilinir. Kâbe tavaf edilirken yalın ayak başı kabak olmak gerekir. Naylon ördekler ve ibrikler imal edilmeden önce yörükler evde, mutfakta hatta cenazelerini yıkarken adına kevki denilen çiğ iken içi boşaltılmış ve güneşte kurutulan armut kabağını iri kepçe olarak kullanırdı. Kabak bitkisinin evlerin girişlerini süsleyen küçük asma kabağı bir yana armut, elma, testi, su, sakız kabağı gibi türleri vardır.

En çok tüketilen bir kuruyemiş olan kabak çekirdeği iki kabağın birbirine vurulması sonucu ortaya çıkan lezzet ve vitamin deposudur. Birbirinden farklı düşünen iki kafadan münazara veya münakaşa sonucu sudur eden hakikatler de kabak ve bostan çekirdekleri gibidir. Lezzet ve damak tadı her kişiye göre değişir. Uzun kış gecelerinde kimi fırınlı sobada ayçiçek ve bostan çekirdeğini çitletir. Kimi testi kırığı içinde tandırda kavrulmuş kara kabak çekirdeğini tercih eder. Kimine göre bal kabağı kabağın sultanıdır. Kimine göre helvacı kabağı baş tacıdır. Kimi şeker için aç karına sabah bir avuç sivri kabak çekirdeği çitler, kimi adrenalini güçlendirmek için hafif tuzlu sütte kavrulmuş kara kabak çekirdeğini döverek tüketir. Vücudun bağışıklık sisteminin en etkili ilacı olan çiğ kabak çekirdeği kimya ve ilaç sanayiinde kullanılan ana maddedir. Kabağın yağı yoktur lakin jeli güçlüdür, temizlik maddesi olarak kimyasal analiz sonucu kullanımı beklenmektedir.

Almanlar taze kabağa “zucchini”, olgun kabağa “kürbis” diyor. Aleviliği siyasi emellerine alet edenler ve deliksiz kabağa girenler Bektaşi kavuğunu “enayi balkabağı” zannediyor. Halbuki Bektaşilerin başındaki sarığın on iki dilimi on iki imamı temsil eder. Vaktiyle çeribaşı Kastamonulu Kabakçı Mustafa isyanı Osmanlı Sultanı Üçüncü Selimi tahtan indirmiş ve nizam-ı cedit dönemi sona ermişti. Kurtçu Doğan Ağa artık dikkat etmelidir. Zira; sarayda sadaret kaymakamı Köse Musa ve Şeyhülislam Topal Hoca tipleri hala olabilir. Ahmet Cevdet Paşa’nın, Âşık Paşa’nın, Halil İnalcık’ın, Ahmet Kabaklı’nın eserlerini okumalıyız. Yaşasın din devlet vatan millet ve uhuvvet ebet müddet!

Yazar Hakkında

Hamdi ÖZ

24 Kasım 2025, Geretsried-Gelting/Deutschland